25 năm khám phá dấu vết DNA
Sir Alec
Jeffreys tình cờ khám phá ra vân tay DNA
Ngày hôm
nay, 10/9, đánh dấu 25 năm ngày Giáo sư Alec Jeffreys khám phá ra dấu vết DNA.
Claire Marshall tới phòng thí nghiệm của ông để nói chuyện về khám phá này.
Giáo sư
Alec Jeffreys, nay được Nữ hoàng Anh phong tước và được gọi là Sir Alec
Jeffreys, vẫn làm việc trong cùng phòng thí nghiệm ở Đại học Leicester, nơi
cách đây một phần tư thế kỷ ông đã, tình cờ, khám phá ra vân tay gien.
Giây phút
''eureka'' của ông đến vào buổi sáng ngày thứ Hai, 10/9 năm 1984 khi ông kéo
một phim X quang ra khỏi thùng rửa trong phòng thí nghiệm.
Ông nhìn
thấy những chất liệu gien khác nhau của ba người có liên quan, một kỹ thuật
gia, một người mẹ và một người cha.
''Trong
vài giây,'' Giáo sư Jeffreys nói, ''điều rõ ràng là tôi đã phát hiện ra một phương
pháp dựa vào DNA không chỉ để nhận dạng sinh học mà còn biết được mối quan hệ
trong gia đình. Đó thực sự là một khoảnh khắc lạ thường''.
Kỹ thuật
mới này đã thu hút sự quan tâm của dư luận khi nó giúp giải quyết một vụ khó
khăn liên quan tới di trú và sau đó là một vụ án giết người.
Kết
quả ngạc nhiên
Cảnh sát
Leicestershire đã nhờ Giáo sư Jeffreys giúp tìm lời giải cho một vụ sát hại hai
nạn nhân.
Hồi năm
1986, cô Dawn Ashworth, 15 tuổi, đã bị hãm hiếp và giết một cách tàn bạo tại
làng Enderby.
Ba năm trước
đó, cô Linda Mann cũng 15 tuổi, bị giết ở làng bên.
Thanh niên
địa phương mang tên Richard Buckland đã thú nhận giết cô Dawn nhưng không có
bằng chứng và cảnh sát cũng không chứng minh được anh là thủ phạm.
Trong lúc
tuyệt vọng, họ tìm tới Sir Jeffreys.
''Tôi nhận
lời với sự lo lắng đáng kể,'' Giáo sư Jeffreys nói.
Ông nói
ông đã ''lạnh gáy'' khi nhận những ''mẫu riêng tư'' của các nạn nhân
Giáo sư
Jeffreys lấy mẫu máu của ông Buckland để so sánh với những mẫu này.
Kết quả đã
gây ngạc nhiên.
''Chúng
tôi tiến hành phân tích mà không hề mong rằng sẽ đạt kết quả gì. Nhưng tôi đã
sửng sốt khi nhận được những bằng chứng rõ ràng rằng nghi phạm đã thú nhận giết
người không phải là người có tội.'
Phân tích
cho thấy cả hai cô gái đã cùng bị một người giết hại, nhưng người đó không phải
là Richard Buckland.
Ông
Buckland đã trở thành người đầu tiên được minh oan nhờ vào dấu vết DNA.
Cải
thiện
Cảnh sát
nhận ra rằng để tìm ra kẻ giết người họ cần phải quét bằng lưới to hơn và trong
đợt thử nghiệm làm thay đổi khoa học giảo nghiệm họ đã lấy mẫu máu và nước bọt
của 5000 người đàn ông.
Trong vòng
một năm, cho dù đã cố gắng để trốn không bị lấy mẫu DNA, chủ tiệm bánh địa
phương Colin Pitchfork đã trở thành người đầu tiên bị kết tội giết người căn cứ
vào DNA và bị kết án chung thân.
Tuy nhiên
Giáo sư Jeffreys nói để có được mã DNA người ta cần tới một mẫu DNA đủ lớn và
trong nhiều trường hợp người ta biết có DNA ở đó nhưng công nghệ chưa đủ phát
triển để lấy mẫu và phân tích.
Kỹ thuật
nhận dạng DNA đã được cải thiện dần và tới cuối những năm 1980 các khoa học gia
đã có thể xây dựng nhận dạng từ lượng DNA rất nhỏ.
Lợi
và hại
Tôi cho
rằng cái lợi đã hơn cái hại rất nhiều lần.
Giáo sư
Sir Alec Jeffreys
Ngày nay
lấy mẫu DNA trở thành thông lệ trong hầu hết các vụ điều tra hình sự tại Anh.
Các mẫu
được phân tích và lưu trữ bởi Cơ quan Khoa học Giảo nghiệm và hiện có nhận dạng
DNA của hơn năm triệu người.
Hồi tháng
12 năm ngoái Tòa Châu Âu đã phán rằng việc lưu giữ DNA này là trái phép nhưng
chính phủ vẫn chưa đổi luật.
Giáo sư
Jeffreys nói đây là điều không chấp nhận được:
''Quan
điểm của tôi rất đơn giản... người vô tội không phải xuất hiện trong cơ sở dữ
liệu. Coi họ là tội phạm tương lai không phải là phản ứng thích hợp trong cuộc
chiến chống tội phạm.''
Giáo sư
nói điều này đặt ra câu hỏi về một loạt các vấn đề trong đó có phân biệt đối xử
và xâm phạm quyền riêng tư.
Nhưng ông
cũng nói dấu vết DNA đã giúp bắt được một số lượng lớn tội phạm, minh oan cho
người vô tội, có những người bị tù oan tới 30 năm và giúp các gia đình người
nhập cư đoàn tụ.
''Tôi cho
rằng cái lợi lớn hơn cái hại rất nhiều lần.''
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét