Trải qua hơn ba thập kỷ sống cùng nhau, tôi và người bạn đời của tôi - Steven có một lối sống đồng điệu đến mức tối đa. Chúng tôi ăn bữa ăn, cùng tập thể thao theo một lịch trình, cùng một cỡ quần jean.
Steven luôn ghi chú những thực phẩm tốt cho sức khỏe lên bếp. Tôi thì luôn ưu tiên các thực đơn tốt cho sức khỏe – bánh yến mạch cuộn, sữa chua ít béo, quả hạch, những đĩa rau trộn màu sắc, một mẩu socola nho nhỏ cho tráng miệng. Chúng tôi muốn nồng độ cholesterol của cơ thể ở mức độ vừa phải. Và trong lần khám định kỳ gần đây nhất, tình trạng sức khỏe của tôi tốt đến mức làm bác sĩ cũng phải ngạc nhiên.
Tuy vậy, sức khỏe của Steven lại đang nằm trong vùng nguy hiểm?
Bác sĩ giải thích về "Gien - ADN " cho chúng tôi và kê cho Steven một loại thuốc làm giảm cholesterol.
Chúng tôi giống nhau nhiều điểm nhưng không thể giống nhau về ADN, một đoạn gien AND “xấu” của Steven đã gây cho anh ấy tình trạng cholesterol cao, mặc dù anh ấy thường áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh. Trong khi đó, gen tốt giúp tôi khỏe mạnh,cho dù tôi là người thích ăn vặt. Thế còn các thực phẩm cụ thể khác sẽ gây ra những ảnh hưởng ra sao? Hai chúng tôi có nên thiết lập chế độ ăn riêng biết, tôi ăn nhiều thêm, còn Steven ăn ít đi.
Câu hỏi dẫn tôi đến mảng khoa học đang nổi lên hiện nay: Gien dinh dưỡng (hay còn gọi là nutrigenomics ) - nghiên cứu về tương tác giữa gen và chế độ ăn uống . Các nghiên cứu mới nhất cho thấy sự tương tác giữa DNA và chế độ ăn uống có thể có ảnh hưởng mạnh mẽ từ chính thực phẩm chúng ta ăn. Đó là lý do tại sao một số người bị béo phì còn những người khác thì không bị? Tại sao một số người bị bệnh tiểu đường còn những người khác thì không? Tại sao hai người theo chế độ ăn uống tương tự lại có nồng độ cholesterol trái ngược nhau? Đã có hơn 30 công ty cung cấp một số xét nghiệm sàng lọc di truyền và tư vấn dinh dưỡng cá nhân. Nên Steven và tôi đã cân nhắc việc làm xét nghiệm này, chỉ cần lấy mẫu tế bào niêm mạc miệng và điền một số câu hỏi khảo sát thói quen ăn uống, sinh hoạt. Nhưng trước khi bỏ ra từ 300USD đến 2,500USD cho một xét nghiệm, thì tôi muốn tìm hiểu kỹ hơn nữa
Gene hảo ngọt
Năm 2002, Dự án Bộ gen người hoàn thành một cam kết tuyệt vời: Bản đồ toàn diện đầu tiên của hàng chục ngàn gen, những mảnh DNA nhỏ bé tạo nên cơ thể chúng ta. Tiếp sau đó, họ còn phát hiện ra nhiều thông tin quan trọng hơn. Mặc dù tất cả chúng ta có bộ nhiễm sắc thể như nhau nhưng có hàng trăm hàng ngàn sự khác biệt nhỏ tồn tại trong bộ nhiễm sắc thể đó. Các nhà khoa học đề cập đến các biến thể di truyền: Đa hình đơn Nucleotide- SNPs - làm cho mỗi người chúng ta là duy nhất. Trong đó có cả cách cơ thể chúng ta phản ứng với các loại thức ăn khác nhau. Ví dụ, tháng 5/2013 họ đã tìm ra một gen kích thích ham muốn ăn đồ ngọt. Những người có gen này liên tục tiêu thụ nhiều đường và thức ăn ngọt và đồ uống hơn những người khác, nó là một trong những nguyên nhân gây thừa cân, béo phì. Cho đến nay, các nhà khoa học đã xác định được hơn 300 gen có ảnh hưởng đến trọng lượng cơ thể và mỡ trong cơ thể.
Mỗi người có một hệ tiêu hóa khác nhau.
Các nhà khoa học đã phát hiện ra một biến thể của gene dường như có chức năng củng cố lợi ích sức khỏe của chất béo bão hòa, ví dụ, một người sở hữu gene này có khả năng tăng lượng cholesterol có ích khi người này áp dụng chế độ ăn chứa nhiều dầu thực vật. Những người không có gene này thì lại sản sinh nhiều cholesterol có hai khi thực hiện chế độ ăn nhiều chất béo. “Biến thể của một gene có tên gọi APOE, gene kiểm soát lượng cholesterol trong hệ tiêu hóa, đóng một vai trò quan trọng”. Những người có kiểu gene này sẽ thấy hiệu quả tức thì khi chuyển sang một chế độ ăn lành mạnh. Những người có kiểu gene chỉ cần hơi khác đi so với kiểu trên thì việc áp dụng chế độ ăn lành mạnh lại gần như không mang lại kết quả khả quan nào.
Vậy thì có nên tiến hành xét nghiệm hay không?
Các nhà nghiên cứu tại trường Đại học kỹ thuật quốc gia Athens, Hy Lạp đã tiến hành thử nghiệm với 93 tình nguyện viên thừa cân hoặc béo phì, người đã cố gắng giảm cân nhưng vẫn thất bại. Tất cả những người trong nghiên cứu này được khuyên giảm cân theo một chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải bằng cá và gia cầm, các loại đậu, trái cây tươi, rau và ngũ cốc ( Họ cũng được yêu cầu tập thói quen tập thể dục). Ngoài ra, 50 người tham gia vào nghiên cứu được thử nghiệm di truyền Sciona và tư vấn dinh dưỡng cá nhân dựa trên kết quả xét nghiệm ADN. Ví dụ, những người có một biến thể gen làm cho cơ thể khó chuyển hóa axit folic, một loại vitamin B liên quan đến giảm nguy cơ bệnh tim và một số bệnh ung thư khác.
Mục đích của nghiên cứu này để xác định liệu dịch vụ xét nghiệm gene do các công ty cung cấp có thể khiến những người ăn kiêng có thể giảm lượng cholesterol nhưng vẫn đảm bảo đủ dưỡng chất cần thiết. Sự thực thì không có lời khuyên dựa trên xét nghiệm gene nào liên quan tới việc giảm cân. Nhưng khi các nhà nghiên cứu kiểm tra kết quả, thật đáng ngạc nhiên: Các tình nguyện viên trải qua sàng lọc di truyền và đã giảm cân được khá nhiều. Sau gần một năm, chỉ số cân nặng BMI trung bình của họ đã giảm 5,6% , trong khi nhóm đối chứng chỉ giảm được 2.2%. “Chúng tôi nghĩ rằng việc khám sàng lọc di truyền có tác dụng tạo ra động lực cho người tham gia ăn uống lành mạnh hơn” Nhưng với những khách hàng bỏ ra 299USD để làm xét nghiệm ADN, họ mong muốn nhận được nhiều hơn một động lực thúc đẩy.
Một trong những vấn đề được quan tâm khác là phần lớn các công ty chỉ thử nghiệm với một vài biến thể gien. Trong khi các nhà khoa học chỉ ra rằng có hàng trăm, thậm chí hàng nghìn biến thể có thể quyết định chế độ ăn của chúng ta ảnh hưởng ra sao tới nguy cơ mắc bệnh tim và tiểu đường – vì vậy những gene mà các công ty thực hiện sàng lọc hiện nay chưa đủ để tạo nên bức tranh toàn diện về gene dinh dưỡng học. Một nhà khoa học cho biết nhiệm vụ trước mắt để phát triển mảng khoa học này là cần thực hiện thêm các nghiên cứu để nâng cao chất lượng dữ liệu. “Trong 5 năm tới, chúng tôi sẽ thực hiện các nghiên cứu tiếp theo để tạo lập những dữ liệu chắc chắn hơn về mối quan hệ giữa gene và chế độ ăn uống. Sẽ phải mất lâu hơn nữa, để khoa học có thể đưa ra những lời khuyên hữu ích dựa trên mảng khoa học này”.
Sara Katsanis, một nhà phân tích cho Trung tâm di truyền và chính sách công cộng tại trường đại học John Hopkins University, bày tỏ quan ngại về kiểu dịch vụ cung cấp xét nghiệm gene tại nhà này. Khách hàng có thể phí tiền cho dịch vụ này vì các lời khuyên do các công ty đưa ra chưa được cơ sở khoa học vững chắc kiểm chứng cũng như được các cơ quan chức năng nhà nước kiểm soát. Mặt khác, các kết quả y tế, nhất là về thông tin gene cần được bảo mật.
Sau khi tìm hiểu kỹ hơn về dịch vụ này, Steve và tôi đã quyết định không thực hiện nó nữa. Chúng tôi sẽ thực hiện theo chế độ ăn uống lành mạnh được khuyên dung phổ biến để sống khỏe hơn, trong khi chờ đợi khoa học gene dinh dưỡng đạt tới trình độ đưa ra những lời khuyên chắc chắn về thực đơn dinh dưỡng dựa trên gene di truyền của mỗi người.
Dịch từ eatingwell.com
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét